30 grudnia 1921
Miłość do trzech pomarańczy Siergieja Prokofiewa – prapremiera w Chicago
Chicago, Auditorium Theatre: prapremiera opery Siergieja Prokofiewa Miłość do trzech pomarańczy pod batutą kompozytora, z librettem w języku francuskim autorstwa kompozytora według sztuki Carla Gozziego. To pierwsza wystawiona opera Prokofiewa.
Pomysł pojawił się pod wpływem Wsiewołoda Meyerholda, który z Konstantinem Wogakiem (1887– 1938) i Władimirem Sołowjowem (1885–1941) opracował adaptację sztuki Gozziego, opublikowaną w pierwszym numerze pisma teatralnego „Ljubow k triom apielsinam” (1914; ros. „Любовь к трём апельсинам” – Miłość do trzech pomarańczy).
Meyerhold ofiarował egzemplarz czasopisma Prokofiewowi na krótko przed wyjazdem do Stanów Zjednoczonych. Usłyszał obietnicę, że kompozytor przeczyta je na statku.
W sztuce bardzo mnie zainteresowała mieszanka baśni, żartu i satyry, i nawet coś tam rozplanowałem w czasie długiej podróży. (...) W styczniu 1919 podpisaliśmy umowę. (...) Uwzględniając skłonności Amerykanów, wybrałem prosty język muzyczny.
Siergiej Prokofiew, „Dziennik”
Operę wystawiło Chicago Opera Association kierowane przez Mary Garden. Kosztowna inscenizacja przyczyniła się do finansowego upadku tego przedsięwziecia teatralnego.
„...Prokofiew (...), parodysta z urodzenia, zwołał przed krzywe zwierciadło wszystkie najznamienitsze duchy operowego świata: od Mozarta, poprzez Musorgskiego, Czajkowskiego, Wagnera, Pucciniego, po Gershwina.
Łącząc surrealistyczną farsę, groteskowy symbolizm, satyrę i parodię, stworzył Prokofiew dzieło wielopoziomowe, erudycyjne, prowokacyjne artystycznie i intelektualnie. Historia jest następująca: melancholiczno-hipochondryczny Książę, paradoksalnie – za sprawą czarodziejskiej klątwy skazującej go na dziwną miłość do trzech pomarańczy – przechodzi inicjację w dorosłość, pokonawszy dworskich intrygantów z apetytem na tron, ciemne moce z gargantuiczną Kucharką na czele oraz własne życiowe rozmemłanie. Jednakże ta urocza i dość absurdalna historia co rusz przerywana jest zażartą dysputą na temat kształtu współczesnego teatru, którą prowadzą – wzorem antycznego chóru – Tragicy, Komicy, Lirycy, Pustogłowi i Dziwacy. Prokofiew daje prymat tym ostatnim.”
(Monika Partyk, Lepka słodycz pomarańczy, „Ruch Muzyczny” 2014 nr 5)
Polska pramiera Miłości do trzech pomarańczy miała miejsce 25 kwietnia 2014 w Operze Krakowskiej (reż. Michał Znaniecki)
Janusz Legoń
